با حضور مجدد محمدرضا داورزنی در فدراسیون والیبال، اولین خانه تکانی او فسخ قرارداد با ایگور کولاکوویچ، سرمربی مونته‌نگرویی تیم ملی ایران بود؛ مربی‌ای که در مدت ۲ سالی که در ایران بود، قهرمانی بازی‌های آسیایی، قهرمانی جام بین‌قاره‌ای و سهمیه المپیک توکیو را کسب کرد اما یک‌مرتبه اخراج شد. خود کولاکوویچ این فسخ قرارداد را فنی نمی‌داند و می‌گوید اعمال فشارها باعث این اتفاق بوده است اما داورزنی این امر را کاملا به مسائل فنی ربط می‌دهد. از طرفی لیگ والیبال ایران هم به دلیل شیوع کرونا تعطیل شد تا در این شرایط تنها خبری که باید از راهروهای فدراسیون والیبال پیگیر باشیم، انتخاب سرمربی جدید تیم ملی باشد. برای بررسی وضعیت حال حاضر والیبال‌ کشورمان، «وطن امروز» با بهنام محمودی، کاپیتان سابق تیم ملی و پیشکسوت این رشته گفت‌وگو کرده است.

* ابتدا درباره فسخ قرارداد ناگهانی فدراسیون والیبال با کولاکوویچ، سرمربی تیم ملی صحبت کنیم. خود این مربی گفته این فسخ قرارداد ربطی به مسائل فنی ندارد؛ نظر شما در این باره چیست؟

وقتی خود مربی می‌گوید، حتما فنی نبوده است اما در کل باید ببینیم هزینه‌هایی را که برای مربیان خارجی می‌کنیم می‌توانیم تأمین کنیم یا نه. چون ما یکسری محدودیت‌ها در کشور به دلیل تحریم‌های ظالمانه آمریکا برای انتقال پول داریم. از طرفی ما مربیان توانمندی در کشور داریم که می‌توانیم از آنها استفاده کنیم. من فکر می‌کنم آقای داورزنی تجربه خوبی دارد و می‌تواند از کمیته فنی، هیأت رئیسه فدراسیون و... کمک بگیرد تا بهترین تصمیم برای تیم ملی کشورمان گرفته شود.

 

* به هر حال کولاکوویچ عملکرد بدی در تیم ملی ما نداشت. 

آقای ولاسکو هم در تیم ملی ما خوب کار کرد اما چرا رفت؟ او به خواست خودش رفت تا به تیم ملی کشورش کمک کند. به هر حال ما هم باید بر اساس سیاست‌ها و داشته‌های کشورمان مربی انتخاب کنیم. قطعا آقای داورزنی صلاح دانسته که قرارداد این مربی را فسخ کند و دلایل و توجیه‌هایی هم برای خود دارد. 

 

* البته انتقادی هم به کولاکوویچ می‌شد، آن هم اینکه او توجهی به جوانگرایی و ساخت نسل جدید نداشت. 

به این دلیل بود که این مربی در ۲ سالی که سرمربی تیم ملی بود، فدراسیون مدیر ثابتی نداشت. وقتی رئیس فدراسیون بداند تا ۴ سال آینده صندلی‌اش را به کسی نمی‌دهند، برنامه‌ریزی کوتاه‌مدت و بلندمدت می‌کند و می‌تواند خواسته‌هایش را به مربی انتقال دهد. این ایراد وجود داشت که مدیر ثابتی نداشتیم. 

 

* شانسی که والیبال ما بعد از اخراج مربی‌اش آورد این بود که المپیک به تعویق افتاد اما با این حال با توجه به زمان کم تا شروع این رقابت‌ها، زمان این تغییرات درست بود؟

ببینید! یک موضوعی را به شما بگویم؛ مربی در بخشی از موفقیت‌های یک تیم تأثیرگذار است. مربی‌های تراز اول دنیا در کشورهای جهان سومی ۳۰ درصد می‌توانند تأثیر داشته باشند. حالا همین مربیان در کشورهای پیشرفته تنها ۱۰درصد تأثیرگذارند. وقتی ساختارها درست باشد، مربی می‌تواند موفق شود. آیا مربی بزرگی مثل ولاسکو می‌تواند در کشورهای عربی یا پاکستان و... موفق شود؟ او حتی در کشور خودش هم چندان موفق نبود. بنابراین ساختارها، امکانات و بازیکنان خوب یک کشور می‌توانند به عملکرد مربی کمک کنند تا او موفق شود. پس نگوییم مربی بیشترین تأثیر را دارد و مدام از او تعریف نکنیم.

 

* این امکانات را ایران دارد؟

به هر حال بخشی از این امکانات را داشتیم که توانستیم موفقیت‌هایی در والیبال کسب کنیم. 

 

* حالا که مربی خارجی‌ تیم ملی با کارنامه خوب اخراج شد، بهتر نیست از نیروهای داخلی کمک بگیریم؟

اعتقاد دارم چند مربی خوب داریم که می‌توانند در سطح ملی بیایند و موفق شوند. البته بستگی به سیاست‌های فدراسیون دارد. آنها باید به داخلی‌ها اعتماد کنند و با برنامه‌ریزی و حمایت پیش روند. 

 

* حضور مجدد آقای داورزنی را چطور دیدید؟

آقای داورزنی رقیب من در انتخابات ریاست فدراسیون والیبال بود. الان هم مثل برادر من است و حتما به او کمک هم خواهم کرد. ایشان باید یکسری افراد دلسوز را انتخاب کند که البته قطعا روی آنها شناخت دارد. باید از تمام ظرفیت‌ها استفاده شود تا والیبال ما موفق شود.

 

* از شما هم کمک ‌گرفته‌اند؟

بله! آقای داورزنی از من هم کمک گرفته است اما ایشان چه کمک بگیرد، چه نگیرد، ما کنار والیبال خواهیم بود. او فرد باتجربه‌ای است و می‌تواند مجددا والیبال ما را سر و سامان دهد. 

 

* تیم ملی والیبال ما نسلی طلایی در این چند سال داشته که به هرحال بعد از المپیک توکیو خیلی از این بازیکنان کنار می‌روند. به نظر شما نسل بعدی هم می‌تواند ادامه‌دهنده راه این نسل باشد؟

والیبال ما استعداد‌های زیادی دارد. نوجوانان و جوانان ما باید در لیگ و تورنمنت‌های داخلی مورد استفاده قرار بگیرند. اگر این اتفاق بیفتد قطعا نسل خوبی را تحویل تیم ملی خواهیم داد. ان‌شاءالله آقای داورزنی با برنامه‌ریزی مناسب بتواند این کار را بخوبی انجام دهد. 

 

* به دلیل شیوع ویروس کرونا لیگ والیبال هم تعطیل شد. 

برخلاف فوتبالی‌ها که خیلی تلاش می‌کنند یا لیگ بر‌گزار شود یا قهرمان را اعلام کنند اما پرونده لیگ والیبال ما بسته شد. 

والیبال چون در فضای بسته برگزار می‌شود و تماشاگران هم در این فضا هستند، به همین دلیل تصمیم بر این شد کلا پرونده لیگ ۹۸ بسته شود. خیلی از کشورها هم لیگ‌شان را تعطیل کردند و آقای داورزنی هم تازه به فدراسیون آمده بود و نیاز بود آرامش به والیبال بازگردد. ان‌شاءالله با برنامه‌ریزی دقیق‌تر فصل بعد لیگ را پویاتر برگزار کنیم. 

* خبرنگار ورزشی

مراسم روز ارتش که هر ساله 29 فروردین‌ماه همراه با رژه سربازان و نمایش آخرین دستاوردهای نظامی ارتش انجام می‌شد، امسال به علت رعایت پروتکل‌های بهداشتی در جلوگیری از شیوع بیماری کرونا با رنگ و بوی متفاوتی برگزار شد. به گزارش «وطن امروز»، مراسم روز ارتش روز گذشته (جمعه) با عنوان متفاوت «رژه خدمت» و با شعار «مدافعان وطن، یاوران سلامت» با حضور امیر سرلشکر سیدعبدالرحیم موسوی، فرمانده‌ کل ارتش و دیگر فرماندهان عالی‌رتبه در مرکز آموزش‌های شهید امان‌اللهی نیروی زمینی ارتش در تهران و همزمان در سراسر کشور برگزار شد.  در این مراسم از آخرین تجهیزات و سامانه‌های رفع‌آلودگی، بیمارستان‌های سیار و خودروهای طراحی و بهینه‌شده رونمایی شد. انواع آمبولانس، آزمایشگاه و رادیولوژی سیار، درمانگاه متحرک و داروخانه‌های سیار از جمله تجهیزاتی بود که در معرض دید عموم قرار گرفت. همچنین نیروهای چهارگانه ارتش با آماده‌سازی ده‌ها هزار بسته‌ معیشتی و بهداشتی در راستای همدلی و کمک‌های مومنانه این بسته‌ها را در میان مردم نقاط مختلف کشور توزیع کردند.  این رژه همزمان با تهران در ۲۴ مرکز استان برگزار شد و یگان‌های حاضر در این رژه، بلافاصله پس از عبور از جایگاه، برای رفع آلودگی و ضدعفونی معابر و همچنین اقدامات مردم‌یاری به مناطق کم‌برخوردار و دورافتاده اعزام شدند. فرمانده نیروی هوایی ارتش در حاشیه برگزاری مراسم روز ارتش در گفت‌وگویی با بیان اینکه «به موضوع شیوع ویروس کرونا نگاه نظامی داریم»، تاکید کرد: شیوع این ویروس‌ را چه یک تهدید بیولوژیک و چه یک تهدید شبه‌بیولوژیک حساب کنیم، این موضوع برای نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران و ارتش یک تمرین و رزمایش مقابله با تهدیدات بیولوژیکی است. امیر سرتیپ خلبان عزیز نصیرزاده همچنین خاطرنشان کرد: بیمارستان بعثت نیروی هوایی ارتش یکی از مراکز پذیرش بیماران مبتلا به کروناست و آمار ما نشان‌دهنده روند کاهشی ابتلا به کروناست؛ ما هم از لحاظ پذیرش به یک نقطه ثبات رسیده‌ و هم از لحاظ تعداد بهبودیافتگان به عدد خوبی دست پیدا کرده‌ایم. امیر حبیب‌الله سیاری معاون هماهنگ‌کننده ارتش نیز در گفت‌وگوی اخیر خود با اشاره به اهداف اصلی نیروی زمینی ارتش در راستای جلوگیری از شیوع کرونا و هم‌افزایی ملی اظهار داشت: در عرصه‌های مختلف وسایل خاصی ابداع و اختراع شده است که در بحث مبارزه با ویروس کرونا و مبارزه تهاجمی و تشخیص مثمرثمر خواهد بود، لذا تجهیزات و وسایل ما در این عرصه به عنوان اختراعات نیروی زمینی از روز اول به خدمت گرفته شد.

 

* تطبیق با بحران

اسفندماه سال گذشته رهبر معظم انقلاب با صدور فرمانی به سردار سرلشکر باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح بر لزوم سازماندهی این خدمات در قالب یک «قرارگاه بهداشتی و درمانی» برای پیشگیری از شیوع بیشتر این بیماری تأکید و خاطرنشان کردند: این اقدام با توجه به قرائنی که احتمال «حمله بیولوژیکی» بودن این رویداد را مطرح کرده می‌تواند جنبه‌ رزمایش دفاع بیولوژیک نیز داشته و بر اقتدار و توان ملی بیفزاید. بلافاصله بعد از این فرمان، نیروهای مسلح از جمله ارتش به شکل ویژه‌تری به ایفای نقش در جریان مقابله با کرونا پرداختند. به صورت کلی می‌توان نقش‌آفرینی نیروهای مسلح را در 2 جبهه عنوان کرد؛ یکی تبدیل شدن به بازوی نیرومند اجرایی در تحقق سیاست‌های ملی ستاد مقابله با کرونا که در این بخش می‌توان به در اختیار گذاشتن بیمارستان‌های نیروهای مسلح برای درمان بیماران کرونایی و به‌کارگیری کادر درمانی نهادهای نظامی برای خدمت‌رسانی به این بیماران اشاره کرد، و دیگری ورود زیربنایی‌تر به این بحران در حوزه تحقیقات و تولیداتی که کشور را بیش از پیش به عبور از بحران کرونا نزدیک کند. ورود سریع و موثر نیروهای مسلح از جمله ارتش به مسأله مقابله با کرونا بخوبی نشان داد آمادگی نهادهای نظامی کشور تنها محدود به تهدیدات سخت نمی‌شود، بلکه تهدیدات نرم و بیولوژیکی نیز در دایره اقدامات دفاعی نیروهای مسلح گنجانده می‌شود. همین قدرت تطبیق با شرایط گوناگون و تهدیدات مختلف، از مولفه‌های برتری نظامی ایران در عرصه تامین امنیت کشور است.  امیر حسین خانزادی، فرمانده نیروی دریایی ارتش در حاشیه مراسم رژه خدمت روز ارتش با اشاره به همین توانمندی نیروهای مسلح از جمله ارتش اظهار داشت: ظرفیت‌ها و توانمندی‌های بسیار گسترده‌ای در قالب جنگ نوین در ارتش جمهوری اسلامی ایران وجود دارد. نیروهای متخصص و آموزش‌دیده جنگ نوین ارتش به نوعی خبره‌ترین و کارآمدترین نیرو‌های موجود در کشور‌ در زمینه پدافند زیستی هستند. مراسم روز ارتش با صدور پیام‌های تبریک مسؤولان عالی رتبه کشور نیز همراه بود.  سرلشکر باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح در پیام خود خطاب به فرمانده کل ارتش تأکید کرد: به برکت تمسک ارتش به حبل‌المتین اسلام و ولایت، نقشه‌های شیطانی جبهه دشمن همچنان ابتر خواهد بود و نیروهای مسلح اجازه هیچ خطایی به ماجراجویان و طمع‌ورزان علیه این سرزمین نخواهند داد. سردار سلامی، فرمانده کل سپاه نیز در پیام جداگانه‌ای، پاسداران انقلاب اسلامی را همسنگران همیشگی و مصمم دلاورمردان ارتش خواند و ضمن قدردانی از اقدامات ارتش در مقابله با بیماری کرونا تاکید کرد: به فضل الهی دست در دست یکدیگر، ید واحده و بنیان مرصوص ایران اسلامی برابر نظام سلطه و استکبار و طمع‌ورزان به این سرزمین مقدس بوده و به‌رغم کینه‌توزی‌ها و خباثت‌های دشمن در تقویت مولفه‌های بازدارندگی و اقتدار همه‌‌جانبه کشور و نیل به افق‌های بلند و تمدن‌ساز فراروی، لحظه‌ای درنگ نخواهند کرد. 

***

 

* توسعه لذت‌گرایی، هدف اجتماعی رسانه‌های غربی

برای نمونه اگر بخواهیم نگاهی اجمالی به عملکرد رسانه‌های غربی در بعد اجتماعی بیندازیم، باید گذری سریع به آمارهای وحشتناک هرزه‌نگاری (پورنوگرافی) داشته باشیم که به نظر می‌رسد نماد مناسبی است برای آن نوع سبک زندگی‌ای که جهان غرب به دنبال توسعه آن است. دکتر محمدمهدی فتوره‌چی، مدرس دانشگاه و مدیر گروه رسانه و فرهنگ موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران در گفت‌وگویی با اشاره به گسترش فرهنگ جنسی ناهنجار توسط نهادهای رسانه‌ای غربی اظهار داشت: «امروز حدود ۸۰ درصد مواد پورن تنها در اروپا تهیه می‌شود. در میان کشورهای اروپایی، آلمان، انگلیس، فرانسه، ایتالیا و اسپانیا به‌ترتیب دارای بیشترین مشتریان مواد پورن هستند. تنها در کشور آلمان، هر ماه مشتریان این مواد ۷۰ دقیقه در هر ماه صرف مشاهده و استفاده از برنامه‌های تولید شده می‌کنند. تا یک‌دهه پیش، حدود 100 هزار سایت انتشار عکس و فیلم‌های پورن، ویژه کودکان راه‌اندازی شده بود و امروز حدود 400 هزار صفحه مستهجن تنها در آمریکا در دسترس کاربران قرار دارد. در سال ۲۰۱۲، 8/43 درصد مجریان صنعت پورن و سهامداران بر این باور بودند دستگاه‌های موبایل به اولین ابزار پورنوگرافی تبدیل شده است و بر اساس پژوهش‌هایی در سال ۲۰۱۵، درآمد حاصل از خدمات محتواهای بزرگسالان و جنسی ویژه تلفن‌های همراه به 8/2 بیلیون دلار خواهد رسید که شامل خدمات مبتنی بر اشتراک‌های صفحات جنسی و ویدئوچت‌ها خواهد بود. تنها اشتراک‌های مفاهیم جنسی گوشی‌های همراه، درآمدی نزدیک به یک بیلیون دلار نصیب تولیدکنندگان خواهد کرد. ۷۰ درصد این درآمدها، برای تولیدکنندگان محتوای جنسی اروپای غربی و آمریکای شمالی و مخاطبان این محتواها در کاربران تبلت‌ها 3 برابر خواهد بود. در نهایت، بیش از ۳۵ میلیون نفر در سرتاسر جهان، مشترک وب‌سایت‌های جنسی مبتنی بر پرداخت هزینه خواهند بود».

 

* ترور رسانه‌ای نظام‌های سیاسی معنویت‌گرا

این تنها گزارشی از عملکرد رسانه‌های غربی در بعد فرهنگی است اما هجمه فسادانگیز این رسانه‌ها فقط به عرصه فرهنگ محدود نمی‌ماند و ترور رسانه‌ای نظام‌های سیاسی‌ای را که قصد برهم زدن تحمیل سبک زندگی غربی و ارزش‌های آمریکایی را نیز دارند، شامل می‌شود که در این مورد می‌توان به‌طور خاص از انقلاب اسلامی ایران و نظام جمهوری اسلامی نام برد که موفقیت آن، موفقیت معنویت‌گرایی و دینمداری است؛ چیزی که رسانه‌های غربی به دنبال پنهان کردن، لطمه زدن و مخدوش کردن آن در منظر افکار عمومی جهان هستند. 

بررسی عملکرد رسانه‌های غربی در قبال ایران در موضوع کرونا بخوبی از سیاست‌های خصمانه آنها نسبت به گفتمان انقلاب اسلامی پرده‌برداری می‌کند. 

 

* یک بام و دو هوای قرنطینه!

آخرین روز بهمن بود که وزارت بهداشت اعلام کرد تست کرونای 2 نفر از شهروندان قم مثبت شده است. با اعلام این خبر، توپخانه رسانه‌ای غرب فرصت را مناسب تشخیص داد و طی یک سیاست چند مرحله‌ای عملیات جنگ روانی خود را آغاز کرد. 

ابتدا مساله قرنطینه کردن قم در دستور کار این رسانه‌ها قرار گرفت که سعی کردند نشان دهند علما و روحانیون قم به‌رغم نظر کارشناسان مخالف قرنطینه کردن این شهر هستند تا بتوانند شیوع کرونا در کشور را به قم نسبت داده و از آب گل‌آلود ماهی بگیرند. دروغ بودن این شایعات با اظهارات وزارت بهداشت خیلی زود آشکار شد.  ایرج حریرچی، معاون وزیر بهداشت در نخستین نشست خبری برای مقابله با کرونا در پاسخ به این انتقاد که چرا شهر قم به‌عنوان مبدأ این بیماری در کشور قرنطینه نشده، گفته بود: «این کار در قدیم برای بیماری‌های وبا و طاعون بوده و اکنون قدیمی شده است». علاوه ‌بر این، سعید نمکی، وزیر بهداشت نیز تأکید کرد: «با قرنطینه شهرها موافق نیستیم». آیت‌الله رئیسی، رئیس قوه‌قضائیه هم در این باره عنوان کرد تشخیص وزارت بهداشت به‌عنوان فرمانده قرارگاه مقابله با کرونا این نبود که شهر خاصی قرنطینه شود و در این‌باره تصمیم‌گیری به‌صورت کامل و بدون هیچ ممانعتی در اختیار این قرارگاه بود. 

نکته جالب توجه اینجاست که وقتی کرونا در سفر دور دنیای خود به انگلیس رسید، ناگهان رویه رسانه‌های غربی زیر و رو شد. این رسانه‌ها که تا آن موقع، ایران را به‌خاطر قرنطینه نکردن قم شماتت کرده و مسؤول گسترش این بیماری می‌دانستند، با اظهارات دولتمردان خود از جمله بوریس جانسون، نخست‌وزیر انگلیس مواجه شدند که اعلام کردند در انگلیس هیچ شهری قرنطینه نخواهد شد. از اینجا به بعد رسانه‌های خارجی دست و پا زدند تا به‌گونه‌ای موضع‌گیری دولت انگلیس را  توجیه کنند؛ تصمیمی که سیاست دوگانه آنها در برابر قرنطینه در ایران و انگلیس را به وضوح در معرض دید افکار عمومی قرار داد. ‎در همین راستا بود که فرناز قاضی‌زاده، مجری شبکه بی‌بی‌سی فارسی در توئیتی عنوان کرد: «پس از مطالعه نسبتا فراوان، استراتژی دولت بریتانیا رو فهمیدم، می‌گن اگه از الان قرنطینه کنیم، مردم برای هفته‌ها جدیش نمی‌گیرند، برای همین باید بذاریم وقتی ظرفیت سیستم پزشکی کشور در حال پر شدن بود، قرنطینه کنیم، تا اون وقت هم یه عده زیادی می‌گیرند، اما ایشالا به خیر می‌گذره».

بریده‌ای از کتاب «مهتاب خین»

شهادت ایستاده

شهید حاج حسین همدانی برای آنهایی که اطلاعاتی هرچند محدود از دوران دفاع‌مقدس دارند، نامی آشنا بوده و هست. فرمانده رشیدی که بین فرماندهان نظامی ایران به واسطه سن و سال به «حبیب سپاه پاسداران انقلاب اسلامی» شناخته می‌شد. او از فرماندهان دفاع‌مقدس بود و فرماندهی لشکر ۳۲ انصارالحسین، لشکر ۱۶ قدس، قرارگاه نجف اشرف، لشکر ۴ بعثت، لشکر ۲۷ محمد رسول‌الله و سپاه محمد رسول‌الله را برعهده داشت. ایشان در دهه 90 در خط اول مقاومت اسلامی، فرماندهی مدافعان حرم اهل‌بیت(ع) را در مقابل مزدوران داعش برعهده گرفت و در نهایت نیز در راه همین وظیفه به شهادت رسید. «مهتاب خین» یکی از 3 یادگاری باقیمانده از شهید حسین همدانی در حوزه کتاب است که با تلاش حسین بهزاد از میان انبوهی از خاطرات حاج حسین همدانی و به شیوه نگارش کتب تاریخ شفاهی منتشر شده است. متن زیر بخشی از این کتاب است: از شدت انفجارها و تیراندازی در سمت چپ خودمان فهمیدیم محور محرم توانسته به جاده برسد. آنجا بچه‌های وزوایی در روشنایی روز و بدون داشتن جان‌پناه می‌جنگیدند و در نتیجه خیلی آسیب دیدند. به طوری که وقتی ساعاتی بعد به اتفاق حاج احمد متوسلیان به پشت خاکریز شرق جاده، در محور محرم رفته بودیم، صحنه‌های دردآوری را مشاهده کردیم. آنجا نیروهای محرم وارد زمین آب‌گرفته و باتلاقی شده و توی باتلاق گیر کرده بودند. در همین اثنا یک‌سری نیروی کماندویی عراقی که خیز به خیز از سنگرهای جنوب غربی جاده خودشان را به آنجا رسانده بودند و در فاصله دویست متری جاده قرار داشتند، این بچه‌های گرفتار شده در باتلاق شرق جاده را به رگبار بسته بودند و تعدادی از این برادرها به نحو مظلومانه‌ای آنجا قتل‌عام شدند. تلخ‌ترین صحنه آن واقعه برای من، مشاهده تعدادی از آن بچه‌ها بود که چون تا نزدیکی زانو در زمین باتلاقی فرو رفته بودند و دفعتا آنها را به رگبار بسته بودند، ایستاده به شهادت رسیدند و اجسادشان به همان نحو سر پا مانده بود. سال‌هاست از سالروز سوم خرداد از نخل‌های سوخته خرمشهر به عنوان نماد ایستادگی مظلومانه یاد می‌کنند؛ حق هم همین است که می‌گویند. اما ندیدیم و نشنیدیم کسی از نیروهای جوان محور عملیاتی محرم که صبح روز دهم اردیبهشت 61 در حاشیه شرقی جاده اهواز- خرمشهر ایستاده به شهادت رسیدند، یادی کرده باشد.

تفهیم نظامی!

حضور نظامیان آمریکایی در نزدیکی مرزهای ایران با واکنش نظامیان ایرانی مستقر در خلیج‌فارس مواجه شد. در فیلم منتشر شده توسط ارتش آمریکا حداقل 2 شناور ایرانی در تصویر دیده می‌شود که در نزدیکی کشتی جنگی آمریکا در حال گشت‌زنی هستند. نکته مهم این عکس واکنش یکی از نظامیان ایرانی مستقر در شناور است. این نظامی ایرانی که با توجه به رنگ و نوع لباسی که بر تن دارد از نیروهای سپاه پاسداران است، هنگام عبور از مجاورت کشتی نظامی آمریکا انگشت سبابه خود را خطاب به نظامیان آمریکایی تکان می‌دهد. بر اساس عرف جهانی، تکان دادن انگشت سبابه، به معنای تفهیم یک موضوع یا اعلان اخطار به طرف مقابل است. نظامیان آمریکایی البته به صورت عملی چندین بار اخطار و واکنش ایرانیان به نقض حریم ایران را دیده‌اند. در آخرین مورد آن خرداد سال گذشته حضور پهپاد آمریکایی در حریم هوایی ایران با واکنش نیروهای پدافند سپاه پاسداران مواجه شد و این پهپاد با سامانه سوم خرداد هدف قرار گرفت. در همان ساعت هواپیمای نظامی دیگر آمریکا نیز در حال پرواز در نزدیکی مرزهای ایران بود که با ساقط شدن پهپاد آمریکایی مسیر خود را تغییر داد. نظامیان آمریکایی با نزدیکی به مرزهای ایران و در بعضی مواقع با نقض حریم ایران سعی در ایجاد حساسیت و تنش‌زایی دارند. مدل پاسخ‌دهی ایران به این واکنش‌ها می‌تواند میزان آمادگی ایران برای مقابله با تهدیدات بزرگ‌تر را به نمایش بگذارد. به این معنا که اگر ایران در برابر تحرکات نظامی آمریکا در نقض حریم کشور منفعلانه برخورد کند، این فرضیه تقویت می‌شود که شرایط ایران به گونه‌ای نیست که قصد مقابله با تهدیدات بزرگ‌تر را داشته باشد. به بیان دیگر، آمریکا با دور و نزدیک کردن ادوات جنگی خود به مرزهای ایران به یک برآورد اطلاعاتی از آخرین وضعیت نظامی ایران دست پیدا می‌کند. بنابراین مهم است که فرماندهان نظامی ایرانی نسبت به هرگونه «اقدام» یا «نمایش اقدام»، پاسخ متناسب یا بعضا بالاتر از تصور فرماندهان نظامی آمریکا بدهند. در همین راستا حرکت دستان نظامی ایرانی در برابر چشمان مبهوت نظامیان آمریکایی «استعاره‌ای» از جدیت کلیت نظامی ایران در برابر هرگونه ماجراجویی آمریکا علیه منافع ایران است. نظامی ایرانی به نظامیان آمریکایی تفهیم کرد که با هرگونه اقدام تهدید‌آمیز علیه ایران، اقدام متقابل و متناسبی را دریافت می‌کنند!

در ارتباط با ساختار لیبرالیسم که مدعی بود همه چیز برای انسان است و انسان باید محور همه فعل و انفعالات جامعه باشد یعنی «انسان برای انسان است»، این امر در شرایط فعلی، مبانی‌اش در عرصه مسائل انسانی بشدت زیر سوال رفته است و در مسائل اقتصادی هم خیلی وقت است که لیبرالیسم با ایرادات جدی مواجه شده است. بسیاری از تئوریسین‌های معتقد به لیبرالیسم مانند «فرانسیس فوکویاما» که از مبلغان لیبرالیسم بوده امروز جزو منتقدان آن هستند.

اما در بعد انسانی، آیا لیبرالیسم برای انسان ارزش قائل است یا خیر. لیبرال‌ها قبلا مدعی بودند سرمایه و ابزار در خدمت انسان برای سعادت و رفاه است. امروز این مسأله روشن شده که اینگونه نیست، انسان در خدمت یک انسان ویژه است و آن «انسان سرمایه‌محور یا سرمایه‌دار» است. یعنی اولویت داشتن انسان سرمایه‌دار در شرایط ویژه و به حساب نیامدن انسان‌ها در شرایط مختلف از جمله مسائلی است که امروز جامعه غرب با آن مواجه است. یعنی نه سرمایه و داشته مالی برای انسان کارآیی دارد و نه ابزار در حالی که قبلا معتقد بودند ابزار و سرمایه هر دو می‌تواند سعادت انسان را کاملا تضمین کند.

امروز می‌بینیم اقشاری از جامعه غرب؛ از جمله سالخوردگان ارزش و جایگاهی ندارند، به لحاظ انسانی احترام به کسانی که برای جامعه‌شان خدمت کرده‌اند و چندین دهه برای آن تلاش کرده و به مردم در زمینه علمی، تولید و فرهنگی خدمت کرده‌اند چندان مورد توجه قرار نمی‌گیرد، در حالی که انتظار جامعه بشری این است که اینها در شرایط مختلف محترم شمرده شوند؛ اما لیبرالیسم اصلا برای اینها ارزش قائل نشد یعنی اجازه داد در خانه‌های سالمندان عمرشان به پایان برسد. اجازه نداد تمهیداتی که اندیشیده شده بود، به اجرا درآید. غالبا این قشر اندوخته‌ای فراهم می‌کند تا بعد از مرگ محترم شمرده شود، موسساتی مراسم تشییع و خاکسپاری برگزار می‌کنند. عواملی برای این امور در جوامع سرمایه‌داری که محبت بسیار کم و به لحاظ عاطفی دچار کمبود جدی هستند به کار گرفته می‌شوند.

این اقشار برای خود سرمایه‌ای اندوخته و به موسسات اینچنینی پرداخت می‌کنند تا پس از مرگ محترم شمرده شوند اما دنیا دید که جانباختگان بر اثر کرونا را در چاله‌های مشترک قرار داده و بدون نام و نشان، دسته‌جمعی دفن کردند.

اینها سوالات جدی است که امروز در همه اذهان درباره لیبرال مطرح می‌شود؛ چرا در ارتباط با آنچه مسائل ساده و پیش پا افتاده است، هیچ تمهیدی از سوی تفکر لیبرالیستی اندیشیده نشد. هیچ تلاشی برای اینکه در ارتباط با رفاه عمومی سرمایه‌گذاری انجام شود، صورت نمی‌پذیرد اما سرمایه‌گذاری‌های کلانی در زمینه تفریحات انجام می‌شود چون سود آن متوجه یک قشر محدود است، در حالی که اگر در زمینه آموزش و بهداشت سرمایه‌گذاری کند منافع آن متوجه همه اقشار جامعه می‌شود. می‌بینیم که لیبرالیسم هم در آمریکا و هم در انگلیس در دوران‌های مختلف به طور مرتب از بودجه رفاه عمومی کاسته و برعکس بر سرمایه‌گذاری‌های نظامی افزوده است. یعنی به طور مرتب از بودجه آموزش و بهداشت کاسته می‌شود. در فرانسه اعتراضات جدی مردم به طولانی شدن سال‌های خدمت و به تعویق افتادن بازنشستگی بود، در انگلستان هم نسبت به افزایش سن بازنشستگی اعتراض شد، اینها نشانه کاستن مرتب از رفاه مردم است؛ در حالی که جریان سرمایه‌گذاری در زمینه نظامی بشدت در حال گسترش است، بنابراین آنچه امروز لیبرالیسم را زیر سوال می‌برد مشخص شدن این است که برای انسان ارزش زیادی قائل نیست. انسانی مد نظر لیبرالیسم است که دارای توانمندی بسیار سرمایه‌ای است یعنی دارای سرمایه کلان است. در واقع آنچه لیبرالیسم محترم می‌شمرد، سرمایه‌داران هستند نه انسان‌ها. انسان‌ها را پیش پای سرما‌یه‌داران قربانی می‌کند به طوری که می‌بینیم در بسیاری از نقاط دنیا که سرمایه‌داری بحران، تنش و جنگ‌افروزی ایجاد می‌کند، برای تامین منافع قشر اندکی است. امروز اگر در یمن، سوریه و عراق جنگ‌افروزی می‌شود، به لیبرالیسم برمی‌گردد حتی جنگ‌های اول و دوم جهانی نیز منشایی جز لیبرالیسم نداشت. پیدایش نژادپرستان در اسرائیل به لیبرالیسم برمی‌گردد چون می‌خواهند جوامع را کنترل کنند. بنابراین اینکه لیبرالیسم برای رفاه انسان گام برمی‌دارد شعار زیبایی در گذشته بود اما امروز محتوای خود را بویژه در بحران کرونا از دست داد.

حتی آنهایی که دانش سیاسی بالایی ندارند دیدند لیبرالیسم برای بشریت و انسانیت هیچ ارزشی قائل نیست. در بحران کرونا جهان به این نتیجه رسید که لیبرالیسم به جای انسان به فکر سرمایه‌دار است و این بینش تحول جدی را در آینده ایجاد خواهد کرد.